Διατροφικές Διαταραχές: «Όταν το ζεις είναι λες και σου έχουν δέσει τα μάτια»
Eπιμέλεια: Μαίρη Κάντα
Είναι γνωστό πως οι διατροφικές διαταραχές συνδέονται με σοβαρά προβλήματα υγείας, αλλά και αυξημένα ποσοστά θνησιμότητας. Δυστυχώς στην Ελλάδα, το 7% του πληθυσμού νοσεί από διατροφικές διαταραχές και τα κρούσματα αυξάνονται κατακόρυφα. Η Σοφία, ένα νεαρό κορίτσι που στο παρελθόν είχε νοσήσει με νευρική ανορεξία, περιέγραψε την εμπειρία της στο www.best-news.gr.
«Όταν το ζεις είναι λες και σου έχουν δέσει τα μάτια, δε βλέπεις τίποτα, λες και σε έχουν υπνωτίσει. Βλέπεις μόνο θερμίδες και κιλά μπροστά σου, δε σκέφτεσαι τίποτα άλλο. Το φαγητό ήταν έμμονη ιδέα και το μόνο πράγμα που σκεφτόμουν όλο το 24ωρο. “Προσπαθούσα να βρω ένα εκατομμύριο τρόπους να μειώνω όλο και περισσότερο την ποσότητα και να μειώνω και τις προσλαμβανόμενες θερμίδες».
Η ίδια συνέχισε: «Το παιχνίδι με τη ζυγαριά ήταν από της αγαπημένες μου συνήθειες μέσα στη μέρα. Ζυγιζόμουν 3-5 φορές κάθε μέρα και κάθε φορά που έβλεπα τα κιλά να μειώνονται ένιωθα καλύτερα με τον εαυτό μου. Ένιωθα πιο όμορφη, πιο θελκτική, ανέβαινε και η αυτοπεποίθηση μου. Αλλά ποιο το νόημα; Όσο πέρναγε ο καιρός μαζί με τα κιλά μειωνόταν και η όρεξη μου να βγω από το σπίτι, δεν είχα ενέργεια, οπότε και που ένιωθα μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση μόνη μου το ζούσα, απομακρύνθηκα από φίλους και γνωστούς. Πέρασα από ανορεξία και μετά από βουλιμία, η εναλλαγή διατροφικών διατραραχών είναι κάτι αρκετά συχνό και κάνει την κατάσταση αρκετά πιο πολύπλοκη.”
Υπάρχουν τρία είδη διατροφικών διαταραχών: Η νευρική ανορεξία, η νευρογενής βουλιμία και η υπερφαγία. Σύμφωνα με τον διαιτολόγο Χάρη Ξενοκτιστάκη, η νευρική ανορεξία χαρακτηρίζεται κυρίως από άρνηση για διατήρηση ενός υγιούς φυσιολογικού βάρους και ένα μανιώδη φόβο για την απόκτηση βάρους σε συνδυασμό με μία διαστρεβλωμένη εικόνα για τον εαυτό τους που μπορεί να διατηρηθεί από διάφορες προκαταλήψεις σχετικά με το σώμα του/της, το φαγητό και την διατροφή τους. Τα άτομα με νευρική ανορεξία συνεχίζουν να νιώθουν πείνα αλλά επιτρέπουν στους εαυτούς τους μόνο πολύ μικρές ποσότητες φαγητού.
Η νευρογενής βουλιμία είναι μία διαταραχή διατροφής όπου το άτομο καταναλώνει ανεξέλεγκτα υπερβολικές ποσότητες φαγητού και στη συνέχεια προσπαθεί να απαλλαγεί από τις θερμίδες προκαλώντας εμετό, χρησιμοποιώντας καθαρτικά, κάνοντας υπερβολική δίαιτα ή υπερβολική άσκηση. Όταν δεν τρώει ανεξέλεγκτα κάνει υπερβολική δίαιτα μέχρι που νοιώθει έντονη πείνα και ξαναμπαίνει σε βουλιμικό επεισόδιο. Η υπερφαγία κατατάσσεται στις μη καθορισμένες διατροφικές διαταραχές. Ορίζεται ως επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας με αποχή των αντίστροφων συμπεριφορών που χαρακτηρίζουν την νευρική βουλιμία.
«Οι διατροφικές διαταραχές αφορούν στη μεγάλη τους πλειοψηφία γυναίκες 15-25 χρονών και πιο σπάνια αγόρια. Είναι φυσικά το ίδιο επικίνδυνες ανεξαρτήτως φύλου» ανέφερε στο best-news.gr, o κύριος Ξενοκτιστάκης. Όταν ερωτήθηκε για τα σημάδια που προδίδουν την ύπαρξη μίας διατροφικής διαταραχής είπε: «Για τη νευρική ανορεξία τα συμπτώματα είναι τα εξής: - άρνηση του ατόμου να διατηρήσει το φυσιολογικό του βάρος ακόμα και στα κατώτερα επιτρεπτά του επίπεδα - εμμονή του ατόμου και υπερβολικός φόβος να μη πάρει βάρος, ακόμα και όταν συνεχίζει να χάνει βάρος - δημιουργία διαστρεβλωμένης εικόνας για το σώμα του θεωρώντας ότι είναι υπέρβαρο ακόμα και όταν είναι ξεκάθαρα ελιποβαρής - αμηνόρροια για πολλούς μήνες.
Για τη βουλιμία τα συμπτώματα είναι τα εξής: - επαναλαμβανόμενα βουλιμικά επεισόδια που χαρακτηρίζονται από την ποσότητα και την έλλειψη ελέγχου κατά την διάρκεια τους -το άτομο προκαλεί εμετό ή κάνει χρήση διουρητικών, καθαρτικών ή χαπιών για την απώλεια βάρους - κάνει υπερβολική γυμναστική και ακραίες μορφές δίαιτας για να χάσει βάρος. - κάνει λάθος εκτίμηση με βάση το μέγεθος και το βάρος του. Τα κριτήρια για τη διάγνωση της υπερφαγίας είναι: -κατανάλωση μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μιας ποσότητας τροφής που εύκολα μπορεί να χαρακτηριστεί ως υπερβολική – απώλεια ελέγχου στην κατανάλωση τροφής κατά τη διάρκεια του επεισοδίου.
Κάποιος που νοσεί από κάποια διατροφική διαταραχή, δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει πως έχει πρόβλημα. “Πιο πολύ στο θέμα της νευρικής ανορεξίας και λιγότερο στο θέμα της βουλιμίας και της υπερφαγίας” δήλωσε ο κ. Χάρης Ξενοκτιστάκης και συνέχισε: “Γι αυτό ο λόγο είναι σημαντικό να γίνει γρήγορα αντιληπτό από το περιβάλλον του και να υπάρξει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα αντιμετώπιση του προβλήματος”.
Οι διατροφικές διαταραχές έχουν αρνητικές επιρροές σε πολλούς τομείς της καθημερινότητας. Στη σωματική υγεία του ατόμου. Κανένα μέρος του σώματος δεν μένει ανεπηρεάστο από μία τέτοια κατάσταση. Ο ασθενής σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να οδηγηθεί στο θάνατο αν δεν αντιμετωπιστεί η κατάστασή του άμεσα και επιτυχώς. Ακόμα επηρεάζεται η ψυχική υγεία, οι διαπροσωπικές σχέσεις, η κοινωνική και η επαγγελματική ζωή του ατόμου. Το είδος και η ένταση των συνεπειών αυτών, σύμφωνα με τον διαιτολόγο Χάρη Ξενοκτιστάκη, εξαρτάται από την ποιότητα της διαταραχής, την περίοδο έναρξης της καθώς και από τις ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου.
Τέλος, όταν ο κ. Χάρης Ξενοκτιστάκης, ερωτήθηκε τι θα συμβούλευε τους γονείς εάν δουν το έφηβο παιδί τους υπερβολικά αδύνατο, απάντησε: “Καταρχήν συζήτηση. Σωστή αξιολόγηση του βάρους, γιατί καμιά φορά μπορεί το παιδί να έχει κανονικό βάρος και να νομίζουν ότι είναι αδύνατο. Στην περίπτωση που ο δείκτης μάζας σώματος είναι χαμηλός (κάτω από 20) ή επικίνδυνα χαμηλός (κάτω από 18) τότε πρέπει να οργανωθεί ομάδα παρακολούθησης του παιδιού (παθολόγος, ψυχολόγος, διαιτολόγος), για να παρακολουθήσει το παιδί και να βοηθήσει τους γονείς. Ακόμα και αν το βάρος του επανέλθει σε κανονικά επίπεδα η παρακολούθηση θα πρέπει να συνεχιστεί σε πιο αραιά τακτικά διαστήματα τα επόμενα χρόνια.”
Eυχαριστώ πολύ για την βοήθεια του τον διαιτολόγο-διατροφολόγο Χάρη Ξενοκτιστάκη ( http://healthdiet.gr/gr/index.html) και την youtuber Σοφία που κατέθεσε την εμπειρία της (https://www.youtube.com/channel/UCkaaF_Omn7sO51R0XNfGYxQ)