Γ. Χρηστάκης: « Η μεγαλύτερη κατάκτηση που μπορεί να πετύχει ένας άνθρωπος με αναπηρία είναι να εκτεθεί όπως ακριβώς είναι, μπροστά στο μεγάλο κοινό.»

2015-08-24 11:01

Συνέντευξη: Μαίρη Κάντα

Ο Γιώργος Χρηστάκης είναι χορογράφος και δημιουργός της ομάδας ΔΑΓΙΠΟΛΗ, μίας ομάδας που αποτελείται από χορευτές με κινητική αναπηρία αλλά και από χορευτές χωρίς αναπηρία. Η ομάδα υπάρχει από το 2004 και όλα αυτά τα χρόνια έχει ανοδική πορεία με συνεχείς παραστάσεις στη Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στη συνέντευξη που έδωσε, μίλησε για την ομάδα χοροθεάτρου, για τον χορό και για τα προβλήματα που αντιμετώπισε στη αρχή της καριέρας του. Επίσης, έχοντας ο ίδιος κινητικό πρόβλημα, όταν ερωτήθηκε εάν έχει βιώσει ρατσισμό, απάντησε: «Ρατσισμό, έτσι και αλλιώς, βιώνουμε από τότε που συμβαίνει να είμαστε ανάπηροι.»

 

Πότε μπήκε στη ζωή σας ο χορός;

Εδώ και πάρα πολύ καιρό, 22 χρόνια περίπου, από κάποιους συλλόγους ατόμων με αναπηρία, οι οποίοι είχαν μέσα στις δράσεις τους και κάποιο πολιτιστικό κομμάτι. Έτσι λοιπόν ξεκίνησα από εκεί, για να συνεχίσω μετά σε διεθνείς διαγωνισμούς που κάναμε latin χορούς με ένα χορευτή στο αμαξίδιο και ένα όρθιο χορευτή ή χορεύτρια. Είχαμε συμμετάσχει σε παγκόσμια και πανευρωπαϊκά πρωταθλήματα και είχαμε πάει πάρα πολύ καλά. Εγώ προσωπικά με την παρτενέρ μου είχα φτάσει στη δεύτερη θέση στο κόσμο σαν latin ζευγάρι . Από εκεί και πέρα συναντήθηκα με κάποιους χορογράφους που είχαν ομάδες σύγχρονου χορού και μου ζήτησαν να συμμετέχω στις δικές τους ομάδες και δουλειές. Έτσι άρχισα να έχω συμμετοχή στις ομάδες αυτές και από εκεί ξεκίνησε όλο το πράγμα με το σύγχρονο χορό. Μετά από καμία δεκαετία που αισθανόμουν πιο έτοιμος να στήσω κάτι δικό μου, στήθηκε και η δική μου ομάδα.

 

Μιλήστε μας λίγο για την ομάδα χοροθεάτρου ΔΑΓΙΠΟΛΗ

Αυτή η ομάδα δημιουργήθηκε το 2004. Ήταν μία ομάδα που από το μεράκι μου και από την ανάγκη μου να εκφραστώ μέσα από το χορό ξεκίνησα να την στήνω. Στη αρχή με πολύ λίγα άτομα, με πολύ λίγα μέσα και με πολύ δειλά βήματα. Όμως μετά από πολύ λίγο χρόνο, αυτό έδειξε ότι ήταν κάτι που ο χώρος της τέχνης και του χορού προφανώς το είχε ανάγκη και αναδείχθηκε πάρα πολύ γρήγορα. Είμαστε αρκετά εμφανείς και συνεπείς, δηλαδή κάναμε πάρα πολλές παραστάσεις. Έτσι λοιπόν μας γνώρισε ο κόσμος και ερχόταν κοντά μας και άρχισε να μας ζητάει και ακόμα περισσότερος κόσμος. Εννοώ να μας ζητούν και εκτός Αθήνας να πηγαίνουμε να δίνουμε παραστάσεις, να στήνουμε σεμινάρια, να οργανώνουμε εργαστήρια για να κάνουμε γνωστές τις μεθόδους και την δουλειά μας και αυτή τη στιγμή η ομάδα μετά από 11 χρόνια σήμερα πορείας έχει μία αρκετά μεγάλη ιστορία πίσω της με παραστάσεις, σεμινάρια στη Ελλάδα, στη Ευρώπη και στο υπόλοιπο κόσμο, από την Αμερική μέχρι την Ασία.

Η ομάδα της ΔΑΓΙΠΟΛΗ συνεργάζεται με άλλα άτομα από το χώρο της τέχνης; Πώς είναι η συνεργασία σας;

Η ομάδα έχει φτάσει σε ένα επίπεδο πια που μπορεί να συνεργάζεται με επώνυμους ανθρώπους από το χώρο της τέχνης, το θέατρο και την μουσική. Ας πούμε ο Κώστας Λειβαδάς, ο γνωστός τραγουδοποιός είναι χρόνια στη ομάδα, φίλος, αδερφός και συνεργάτης. Επίσης, υπάρχει ένας πολύ μεγάλος κύκλος ανθρώπων, οι οποίοι κάνουν τους κύκλους τους μέσα στη ομάδα, όπως ο Ψαραντώνης, η Ελένη Τσαλιγοπούλου, η Ανδριάννα Μπάμπαλη, από το χώρο της μουσικής. Από το χώρο του θεάτρου ήταν ο Γιώργος Καραμίχος, ο Γιώργος Νινιός, ο Αντώνης Καφετζόπουλος, η Άννα Φόνσου, η Χρύσα Παππά παλαιότερα. Επίσης πολύ σημαντικές ήταν και οι συνεργασίες με ανθρώπους από το εξωτερικό. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι ήρθαν γιατί τους άρεσε η δουλειά μας και θέλησαν μόνοι τους να έρθουν να συνεργαστούν μαζί μας, χωρίς εμείς να τους πιέσουμε ή να τους παρακαλέσουμε ιδιαίτερα. Δεν μπήκαν ως αστέρες, μπήκαν ως προσκυνητές θα έλεγα. Οι συνεργασίες μας ήταν ισότιμες, εγώ δηλαδή που είμαι η κεφαλή της ομάδας, είχα την άνεση να δίνω οδηγίες σε ανθρώπους, όπως αυτούς που προανέφερα, και εκείνοι με σεβασμό τις άκουγαν. Αυτό ήταν πάρα πολύ σημαντικό, μία πολύ σημαντική κατάκτηση.

 

 Στη αρχή της καριέρας σας, υπήρξε κάτι που σας προβλημάτισε;

Το πρόβλημα ήταν ότι δεν μπορούσα, από τότε μέχρι και σήμερα, να παρακολουθήσω την εκπαίδευση στο χορό. Γιατί υπάρχει ένας πολύ αναχρονιστικός κανονισμός όπου προϋπόθεση για να μπορέσει να δώσει κάποιος εξετάσεις σε σχολές χορού είτε δημόσιες είτε ιδιωτικές αλλά και στη Εθνική Σχολή του Θεάτρου είναι η αρτιμέλεια. Έτσι λοιπόν δεν μπορούσα να παρακολουθήσω την εκπαίδευση που χρειαζόμουν. Για αυτό, αναζήτησα μέσω σεμιναρίων -πάρα πολλά σεμινάρια και στη Ελλάδα και στο εξωτερικό- να πάρω την γνώση που χρειαζόμουν. Την εμπειρία την έπαιρνα, από την δεκάχρονη συμμετοχή μου στις άλλες ομάδες χορού.

 

Νοιώθετε αδικημένος για αυτό το νόμο;

Αυτό είναι όχι μόνο αδικία, είναι και λίγο παράδοξο γιατί ενώ το στίγμα της ομάδας είναι άτομα με αναπηρία και μη, μεικτή ομάδα,  αναγνωρισμένη, συμμετέχει στα φεστιβάλ, χρηματοδοτούνταν, τουλάχιστον την καλή εποχή, από το Υπουργείο Πολιτισμού και όλους τους αντίστοιχους κρατικούς φορείς, είμαστε μέλη του σωματείου Ελλήνων χορογράφων, αλλά παρόλα αυτά δεν μπορούμε να συμμετέχουμε στη εκπαίδευση. Αυτό είναι αδικία και κάτι που πρέπει να το κυνηγήσουμε να αλλάξει, γιατί υπάρχουν και οι νεώτερες γενιές, που θα πρέπει αν θέλει κάποιος να παρακολουθήσει  μαθήματα να μπορεί με άνεση να το κάνει.  Το πρόβλημα βέβαια δεν είναι μόνο να αλλάξει ο νόμος και να πούμε ότι ok φεύγει η αρτιμέλεια και μπαίνουν άνθρωποι με αναπηρία για να κάνουν την εκπαίδευση γιατί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα σίγουρα δεν θα είναι τέτοιο ώστε να μπορεί να το παρακολουθήσει αυτή την στιγμή ένα άτομο με αναπηρία. Χρειάζεται κάποιες προσαρμογές γιατί τα άτομα με αναπηρία έχουν κάποιες διαφορετικές λειτουργίες από έναν που δεν έχει αναπηρία. Στο θέατρο είναι ίσως πιο εύκολα τα πράγματα, αλλά στο χορό επειδή το σώμα είναι το κυρίαρχο εκεί ίσως χρειάζεται μία μεγαλύτερη αλλαγή στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

 

Είναι δύσκολο ή εύκολο ο συγχρονισμός χορευτών με κινητικό πρόβλημα και χορευτών χωρίς κινητικό πρόβλημα, ώστε να βγει μία ολοκληρωμένη χορογραφία;

Ενώ στη αρχή φαίνεται ότι μπορεί να είναι δύσκολο, από την στιγμή που θα αφεθούν και οι μεν και οι δεν, και οι ανάπηροι εννοώ χορευτές και οι μη ανάπηροι να δουλέψουν μαζί και να συνεργαστούν, το πράγμα λύνεται από μόνο του. Δεν υπάρχει καμία έτσι ιδιαίτερη δυσκολία, προσαρμοζόμαστε εύκολα ο ένας στο σώμα του άλλου, γιατί γνωρίζουμε πια το σώμα του άλλου και τον τρόπο λειτουργίας του. Αυτό από μόνο του εξελίσσει τα πράγματα και τα κάνει να προχωρούν. Η δυσκολία θα υπήρχε, αν είτε ο ανάπηρος είτε ο μη ανάπηρος χορευτής θα ήταν διστακτικός, θα έκρυβε κάποιο θέμα που είχε, κάποια δυσκολία ή ο μη ανάπηρος θα φοβόταν να πλησιάσει, να γνωρίσει ακριβώς τον τρόπο που λειτουργεί το άλλο σώμα. Όμως αυτό έχουμε πετύχει να το κατακτήσουμε, απογυμνώνουμε τελείως τους εαυτούς μας με αποτέλεσμα ο μη ανάπηρος χορευτής να μπορεί εύκολα να αλληλεπιδράσει μαζί μας και να φτάσουμε σε ένα πολύ καλό αποτέλεσμα γρήγορα.

 

Τι είναι για εσάς ο χορός;

 Είναι ένα σπουδαίο μέσο που μας δίνει την ευκαιρία να εκφραστούμε και να επικοινωνήσουμε, να δημιουργήσουμε πάνω από όλα και να μάθουμε καλύτερα το σώμα μας και τον εαυτό μας.

 

Προσωπικά, έχετε βιώσει ποτέ ρατσισμό; Και αν ναι, πως αντιδράσατε;

Ρατσισμό, έτσι και αλλιώς, βιώνουμε από τότε που συμβαίνει να είμαστε ανάπηροι. Είναι κάτι που το θεωρούμε πια πολύ φυσιολογικό. Η αντίδρασή μας όταν πρόκειται για ρατσισμό που μπορεί να ενοχλήσει πάρα πολύ τις δράσεις μας ή την αξιοπρέπεια μας ή την καθημερινότητα μας, να μας σταθεί εμπόδιο, σίγουρα είναι πολύ έντονη και δεν την αφήνουμε να πέσει κάτω. Τώρα τον ρατσισμό που μπορεί να βιώσεις από ένα βλέμμα στο δρόμο, αυτό το αναγνωρίζουμε ως κάτι εντός εισαγωγικών φυσιολογικό, μιας και δεν υπάρχουν πολλές εικόνες σαν τις δικές μας στο δρόμο, δεν κυκλοφορούν δηλαδή πολλοί ανάπηροι εύκολα έξω. Έτσι για κάποιον που δεν έχει ξαναδεί κάτι αντίστοιχο είναι λογικό να γυρίσει να σε κοιτάξει. Αυτό νομίζω ότι ξεπερνιέται. Όσο πιο πολύ εμείς εμφανιζόμαστε στο δρόμο, τόσο λιγότερα  βλέμματα που θα μας ρίχνουν θα είναι παράξενα. Όμως ο ρατσισμός που σου κλείνει πόρτες, που σε διακρίνει, σε κατηγοριοποιεί σε σχέση με κάποιον άλλον και σε εμποδίζει να πας παραπέρα, αυτός είναι κατάπτυστος και πρέπει να τον καταπολεμάμε από την ρίζα του.

Τι θα απαντούσατε στο στερεότυπο που επικρατεί πως ο χορός είναι μόνο για αυτούς που έχουν τέλειο σώμα;

Θα απαντούσα ότι είναι ένα τραγικό λάθος. Οι άνθρωποι που σκέφτονται αυτό έχουν το μυαλό τους αγκυλωμένο και προσκολλημένο στο στερεότυπο που έχει επιβάλλει όλα αυτά τα χρόνια το δυτικό μοντέλο του χορευτή. Φυσικά αναγνωρίζουμε και εμείς ότι δεν είναι όλα τα είδη του χορού τέτοια που μπορούμε να μπούμε μέσα σε αυτά και να τα ακολουθήσουμε. Δηλαδή μπαλέτο ας πούμε, θα είναι πιο δύσκολο να κάνουμε με την έννοια του μπαλέτου. Γιατί το μπαλέτο έχει κάποιες πολύ συγκεκριμένες φόρμες, τις οποίες είναι δύσκολο ίσως να τις ακολουθήσουμε. Εμείς όμως μέσα από το σύγχρονο χορό που υπηρετούμε τόσα χρόνια, έχουμε σπάσει κάποιες φόρμες, έχουμε εισάγει ένα δικό μας προσωπικό, ο καθένας, κινησιολογικό λεξιλόγιο το οποίο έχει πολύ ενδιαφέρον και για τους άλλους χορευτές, τους μη ανάπηρους, που το αναγνωρίζουν και αλληλεπιδρούν μαζί του. Επομένως ο σύγχρονος χορός είναι ένα μεγάλο χωνί που μπορεί να εντάσσει μέσα του και μία καινούρια πρόταση, πιο φρέσκια, διαφορετική, που σίγουρα την έχει ανάγκη ο χορός. Οπότε ο χορός δεν περιορίζεται στο κλασσικό μοντέλο που έχουν επιβάλλει άλλες εποχές. Δεν υπάρχουν κινητικά κλισέ στο σύγχρονο χορό.

 

Ποια είναι η άποψη σας για τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις στη χώρα;

Όλες οι εξελίξεις σε μία χώρα, οποιαδήποτε και αν είναι αυτή, που έχουν να κάνουν με κρίση, με προβλήματα και με αδιέξοδα, το βέβαιο είναι ότι ο πρώτος πληθυσμός που θα χτυπηθεί θα είναι τα άτομα με αναπηρία. Γιατί τα άτομα με αναπηρία, όπως αντιλαμβάνονται όλοι, έχουν πολύ περισσότερες ανάγκες στη καθημερινότητά τους, από ότι ένας άνθρωπος χωρίς αναπηρία. Εάν λοιπόν η κρίση χτυπάει ένα άτομο που έχει μία ανάγκη καθημερινά να ικανοποιήσει, φανταστείτε εμάς που έχουμε αυτή την μία ανάγκη επί 5, επί 6, επί 7, επί 8. Να πω ένα απλό παράδειγμα, δεν είναι το ίδιο απλό για μένα, αν βρεθώ σε μία κρίση και δεν έχω χρήματα να πάρω το λεωφορείο που κοστίζει ελάχιστα και να πάω σε μία δουλειά, γιατί και η υποδομή δεν υπάρχει και είναι μακριά από μένα οι σταθμοί και οι στάσεις και δεν μπορώ να κινηθώ με την ίδια άνεση που θα πήγαινα με το αυτοκίνητο μου. Αντίθετα, ένας άνθρωπος χωρίς αναπηρία, λέει «εντάξει, δεν έχω χρήματα, αφήνω το αυτοκίνητο, πάω όμως και παίρνω το λεωφορείο και πάω με άνεση στη δουλειά μου». Αυτό είναι ένα απλό παράδειγμα για να καταλάβετε τι εννοώ «ανάγκη».

 

Αν με ένα μαγικό ραβδί, μπορούσατε να αλλάξετε τρία πράγματα στη Ελλάδα του 2015, τι θα αλλάζατε;

Πρώτα-πρώτα θα άλλαζα σίγουρα την νοοτροπία και θα έβαζα μέσα στη παιδεία, από την πρωτοβάθμια ακόμα εκπαίδευση, από το νηπιαγωγείο μη σας πω, το κομμάτι της αναπηρίας. Γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουν αυτά τα παιδιά να γίνουν αυριανοί πολίτες που θα σεβαστούν και θα συνειδητοποιήσουν τι σημαίνει άνθρωπος με αναπηρία και τις ανάγκες που έχει στη καθημερινότητά του. Δεύτερον, θα άλλαζα όλες τις υποδομές της πόλης που εμποδίζουν τα άτομα με αναπηρία να κινηθούν με άνεση και να είναι αυτόνομα γιατί η αυτονομία είναι ένα τεράστιο ζητούμενο που θέλουμε να πετύχουμε. Και φυσικά όλο αυτό που θα ευχόμουν να συνέβαινε κάποια στιγμή είναι να δίνονται όλες οι ευκαιρίες με το ίδιο τρόπο που δίνονται στον οποιονδήποτε και στα άτομα με αναπηρία, να ξεδιπλώσουν τις δικές τους ικανότητες, τα δικά τους ταλέντα, χωρίς καμία αναστολή και χωρίς καμία διάκριση.

Τι θα λέγατε σε κάποιον με κινητικό πρόβλημα που θέλει να ασχοληθεί με το χορό, αλλά ταυτόχρονα διστάζει;

Η μεγαλύτερη κατάκτηση που μπορεί να πετύχει ένας άνθρωπος με αναπηρία είναι να εκτεθεί όπως ακριβώς είναι, μπροστά στο μεγάλο κοινό. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο εμπόδιο των περισσότερων ανθρώπων με αναπηρία, αυτό που έχουμε βιώσει εμείς τουλάχιστον, γιατί πολλά παιδιά θέλουν να έρθουν (να μάθουν χορό) αλλά κάπου διστάζουν εξαιτίας του φόβου, της επαφής με το μεγάλο κοινό. Αυτό λοιπόν που εγώ θα ήθελα να πω είναι ότι πρέπει να ξεφύγουμε από αυτό, να μπορέσουμε να αποδεχτούμε τον εαυτό μας όπως είναι, γιατί μόνο έτσι θα καταφέρουμε να κάνουμε και τον άλλον να μας αποδεχτεί. Επίσης, υπάρχει και η δυσκολία και ο φόβος της καθημερινότητας, έξω από το σπίτι υπάρχουν πάρα πολλά εμπόδια, ίσως αυτός είναι ένας παράγοντας που θα κάνει το άτομο με αναπηρία να επιστρέψει στο σπίτι, στη ασφάλεια δηλαδή του σπιτιού του, από το να βγει έξω, να ψάξει, να εξερευνήσει, να γνωρίσει ανθρώπους, να ζήσει λίγο παραπάνω την ζωή της πόλης. Αυτό όμως νομίζω ότι πρέπει να το ξεπεράσει γιατί αν δεν βγεις να δημιουργήσεις μόνος σου τις συνθήκες εκείνες που θα σε κάνουν να νοιώσεις και να λειτουργήσεις πιο άνετα δεν πρόκειται να το κάνει κανένας άλλος για σένα.