Γράφει: Μαίρη Κάντα

Μετά από μία κουραστική μέρα, βρίσκω την ευκαιρία να αράξω στο αγαπημένο μου στέκι και να βρω ένα καλό θέμα για το επόμενο άρθρο μου. Βυθισμένη στις σκέψεις μου, δεν ακούω τον σερβιτόρο που επίμονα ρωτάει να μάθει τι θα παραγγείλω. Βιαστικά, απαντώ "μία ζεστή σοκολάτα" με την ελπίδα να εξαφανιστεί, κι εγώ να βρω σύντομα ένα θέμα.... Μα το μυαλό μου έχει σταματήσει.... "Ωχ Θεέ μου, τι θα κάνω;" συλλογιέμαι...Με την κούπα ανά χείρας προσπαθώ να μη ξεσπάσω σε κλάμματα, καθώς βλέπω την ώρα να περνά και την σελίδα να παραμένει λευκή..Αλλά για μία στιγμή.... Τι είναι αυτό το μαγικό πράγμα που κρατώ στο χέρι μου;.... Μόλις ανακάλυψα το θέμα που έψαχνα....
Σας υπόσχομαι λοιπόν, αγαπητοί αναγνώστες πως το συγκεκριμένο κείμενο που παρακάτω θα γράψω, θα είναι γλυκό, πολύ γλυκό....Αυτό βέβαια φαίνεται και από τον τίτλο: "Η ιστορία της σοκολάτας".. Έτσι λοιπόν θα μάθουμε από πού προήλθε το κακαόδεντρο και πότε καταγράφηκε για πρώτη φορά η σοκολάτα. Επίσης, θα μάθουμε ποιοι μύθοι υπάρχουν γύρω από το όνομα της σοκολάτας. Ας ακολουθήσουμε το ταξίδι της σοκολάτας μέσα στο χρόνο.
Η σοκολάτα εμφανίστηκε στο προσκήνιο, όταν οι πολιτισμοί των Αζτέκων και των Μάγια ανακάλυψαν την αξία του κακαόδεντρου. Εικάζεται ότι η προέλευση του είναι από την κοιλάδα του Αμαζονίου ή του Ορενόκου. Το 600 μΧ, οι Μάγια μεταναστεύουν στις βόρειες περιοχές της Νότιας Αμερικής, ιδρύοντας τις πρώτες γνωστές φυτείες κακαόδεντρου στο Γιουκατάν. Τους σπόρους του κακάο οι Μάγια τους χρησιμοποιούσαν σαν μέσο συναλλαγής αλλά και σαν μονάδα υπολογισμών και μέτρησης. Ήταν σίγουρα ένα πολύτιμο εμπορεύσιμο αγαθό.
Ένας ινδιάνικος θρύλος των Αζτέκων έλεγε ότι οι σπόροι του κακάο είχαν έρθει από τον παράδεισο και ότι η βρώση του καρπού του κακαόδεντρου προσέδιδε δύναμη και σοφία. Γι αυτό το λόγο, έπαιρναν τους σπόρους του κακαόδεντρου και παρασκεύαζαν ένα ρόφημα που το αποκαλούσαν "ξοκοάτλ". Επίσης, αρχαία χρονικά αναφέρουν ότι οι Αζτέκοι πίστευαν ότι ο Θεός Κουετσακοατλ ταξίδεψε στη γη, φέρνοντας μαζί του το κακαόδεντρο από τον παράδεισο και το πρόσφερε στους ανθρώπους. Από το θεό Κουετσακόατλ έμαθαν πως να καρβουδίζουν και να αλέθουν τους σπόρους, παρασκευάζοντας μία θρεπτική πάστα διαλυτή στο νερό. Πρόσθεταν καρυκεύματα και παρασκεύαζαν ένα ρόφημα το "τσοκολάτλ".
Σύμφωνα πάλι με την Μεξικάνικη μυθολογία, η σοκολάτα καταναλωνόταν απ΄τους θεούς στο παράδεισο και οι σπόροι του κακάο μεταβιβάστηκαν στον άνθρωπο σαν μία ειδική ευλογία από το θεό του ανέμου. Οι Αρχαίοι Μεξικανοί πίστευαν ότι η Τονακατεκούτλι, η θεά του φαγητού και η Καλτσιουτλουκουε η θεά των υδάτων ήταν οι προστάτιδες θεές του κακάο. Έτσι, κάθε χρόνο έκαναν ανθρωποθυσίες στις θεές, δίνοντας κακάο σαν τελευταίο γεύμα στο θύμα.
Η αγγλική λέξη "chocolate" πιστεύεται ότι προέρχεται από την λέξη των Μάγια "xocoatl' ή από την αντίστοιχη των Αζτέκων " cacahuatl". Η ινδιάνικη λέξη για την σοκολάτα προέρχεται από τις λέξεις "choco=αφρός" και "atl-νερό".Αρχικά, η σοκολάτα καταναλωνόταν μόνο σε υγρή μορφή. Γύρω στον 12ο αιώνα προσέφεραν στους νεόνυμφους μία κούπα με αφρώδες κακάο σαν μέρος της γαμήλιας τελετής.
Η σοκολάτα καταγράφηκε για πρώτη φορά το 1519 όταν ο Ισπανός εξερευνητής Χερνάντο Κορτέζ επισκέφτηκε την αυλή του αυτοκράτορα Μοντεζούμα του Μεξικού. Σύμφωνα με την "ιστορία της κατάκτησης του Μεξικού" (1838) του Αμερικανού ιστορικού William Hickling ο Μοντζούμα δεν έπινε κανένα άλλο ρόφημα , παρά μόνο την "¨τσοκολάτλ" ένα διάλυμα σοκολάτας αρωματισμένο με βανίλια και μπαχαρικά.Το γεγονός ότι ο Μοντεζούμα κατανάλωνε την "τσοκολάτλ" του, λίγο πριν μπει στο χαρέμι του, οδήγησε στη πεποίθηση ότι επρόκειτο για ένα αφροδισιακό ρόφημα.
Το 1528,ο Κορτέζ έφερε μαζί του από το Μεξικό σοκολάτα στη αυλή του βασιλιά Κάρολου Ε'.Από τότε μοναχοί απομονωμένοι στα ισπανικά μοναστήρια άρχισαν να επεξεργάζονται τους σπόρους του κακάο και κράτησαν την σοκολάτα μυστική σχεδόν για ένα ολόκληρο αιώνα. Αποτέλεσε μία επικερδή βιομηχανία για την Ισπανία. Μέχρι που ένας Ιταλός ταξιδιώτης, ο Αντόνιο Καρλέττι ανακάλυψε τον θησαυρό της σοκολάτας το 1600.Με την παρακμή της Ισπανίας σαν δύναμη, το μυστικό της σοκολάτας διέρρευσε και το μονοπώλιο της Ισπανίας, έλαβε τέλος. Χρειάστηκε να περάσουν κάποια χρόνια μέχρι η γνώση του κακάο να διαδοθεί στη Γαλλία, στη Ιταλία, στη Γερμανία και στη Αγγλία. Το 1615, όταν η Ισπανίδα πριγκίπισσα Μαρία Τερέζα αρραβωνιάστηκε τον Λουδοβίκο XIV της Γαλλίας, χάρισε στον αρραβωνιαστικό της, σαν δώρο αρραβώνων μία σοκολάτα συσκευασμένη σε ένα καλαίσθητα διακοσμημένο κουτί. Ο γάμος τους συμβόλισε το γάμο της σοκολάτας στη Γάλλο-Ισπανική κουλτούρα.
Πιστεύεται πως το πρώτο σοκολατοποιείο άνοιξε στο Λονδίνο το 1657 από έναν Γάλλο, το όνομα του οποίου μας είναι άγνωστο. Η σοκολάτα ήταν το ποτό της ανώτερης κλάσης, καθώς κόστιζε 10 με 15 σελίνια η λίβρα. Σε κείμενα του, ο Ισπανός ιστορικός του 16ου αιώνα Οβιέδος έγραφε: "Κανείς παρά μόνο οι πλούσιοι και οι ευγενείς μπορούσαν να πιουν τσοκοάτλ, γιατί στη κυριολεξία ήταν σαν να έπινες χρήμα. Το κακάο εξαπλώθηκε στα έθνη σαν χρηματική μονάδα. Έτσι ένας λαγός στη Νικαράγουα πωλείτο για 10 σπόρους, ενώ 100 από αυτούς τους σπόρους μπορούσαν να αγοράσουν ένα σχετικά καλό σκλάβο."
Αλλά η σοκολάτα εκτός από χρηματική μονάδα φαίνεται να είχε και άλλες χρήσεις.Από τους γιατρούς της εποχής, χρησιμοποιήθηκε και σαν φαρμακευτικό ελιξίριο.Σε διατριβή του, ο Christopher Ludwing Hoffmann, συνιστά τη σοκολάτα για πολλές ασθένειες παραθέτοντας τη σαν θεραπεία στις ασθένειες του Καρδινάλιου Ρισελιέ.
Στα 1730 η τιμή της σοκολάτας είχε πέσει στα 3$ η λίβρα κάνοντας την προσιτή οικονομικά και από άλλους εκτός από τους πολύ πλούσιους.Το 1732 ο Γάλλος Ντιμπουσόν δημιουργεί το πρώτο τραπέζι καβουρδίσματος κόκκων κακάο που επιτρέπει στους εργάτες να αυξάνουν την παραγωγικότητα της εργασίας, καθώς στέκονταν γύρω από αυτό. Το συγκεκριμένο τραπέζι θερμαινόταν από κάτω με κάρβουνο.Το 1753, ο Σουηδός βοτανολόγος Λιναίος δίνει το επιστημονικό όνομα "θεόβρωμα κακάο", η τροφή των θεών, στο κακαόδεντρο, συντάσσοντας το κώδικα των γνωστών φυτών.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η σοκολάτα πρωτοπαρουσιάστηκε το 1765 όταν ο John Hanan έφερε σπόρους κακάο από τις Δυτικές Ινδίες στο Ντορτσεστερ της Μασαχουσέτης για να τους επεξεργαστεί με την βοήθεια του Δρ.James Baker. Έτσι, το πρώτο εργοστάσιο σοκολάτας στη χώρα ιδρύθηκε εκεί. Οι Αμερικανοί έποικοι, ωστόσο δεν αποδέχθηκαν ένθερμα την είσοδο της σοκολάτας στη χώρα τους. Αυτό άλλαξε, όταν οι ψαράδες από τον Γκλοουτσέστερ της Μασαχουσέτης, άρχισαν να αποδέχονται τους σπόρους του κακάο σαν μέθοδο πληρωμής για φορτία στη τροπική Αμερική. Αν και η σοκολάτα είχε θεωρηθεί για αιώνες το ρόφημα κυρίως για τους άντρες, τον 17ο αιώνα άρχισε για πρώτη φορά να αναγνωρίζεται σαν το κατάλληλο ρόφημα για τα παιδιά. Είχε πολυποίκιλα πρόσθετα: γάλα, κρασί, μπύρα, γλυκαντικά, μυρωδικά. Η πόση της σοκολάτας εθεωρείτο μεγάλο κοινωνικό γεγονός.
Η βρώση της σοκολάτας καθιερώθηκε στα 1674 με την μορφή των ρολλς και κεικ που σερβιρίζονταν σε διάφορα εμπορικά σοκολάτας. Το 1747, ο Φρειδερίκος ο Μέγας, εξέδωσε ένα διάταγμα που απαγόρευε τη πώληση της σοκολάτας από πλανόδιους πωλητές.Πιθανότατα με αυτό το τρόπο ήθελε να προστατέψει την ποιότητα της σοκολάτας. Στα 1795 ο Δρ.Joseph Fy από το Μπρίστολ της Αγγλίας χρησιμοποίησε μία ατμομηχανή για να αλέθει τους σπόρους του κακό, επινόηση που οδήγησε στη παρασκευή της σοκολάτας σε μεγάλη κλίμακα.
Γύρω στα 1847, ο Fy και ο γιος του πωλούσαν την "Chocolat Delicieux a Manger" η οποία πιστεύεται ότι είναι η πρώτη μπάρα σοκολάτας που παρασκευάστηκε. Το 1861 παράγεται και πωλείται στη αγορά το πρώτο κουτί για σοκολατάκια σε σχήμα καρδιάς για την γιορτή του Αγ. Βαλεντίνου. Ενώ το 1876, ο Daniel Peter από το Verey της Ελβετίας, μετά από πειράματα 8 ολόκληρων χρόνων επινοεί τον τρόπο παρασκευής σοκολάτας γάλακτος.Προώθησε, στη συνέχεια την ιδέα του σε μία ελβετική εταιρεία, που σήμερα είναι η παγκόσμια παραγωγός σοκολάτας, η Nestle.
Ο Έλληνας μετανάστης Λεωνίδας Κεσδεκίδης ανοίγει στις Βρυξέλλες το πρώτο του κατάστημα σοκολάτας το 1910.Τα σοκολατίνια "Leonidas". Θα γίνουν παγκοσμίως διάσημα για την ποιότητα τους. Το 1942 στη Αμερική κατασκευάζεται η πρώτη σοκολάτα χωρίς βούτυρο κακάο, ώστε να έχει μεγαλύτερο χρόνο ζωής και να μπορεί να καταναλωθεί εύκολα από τους στρατιώτες στο πόλεμο. Τέλος, το 1980 εμφανίζεται στο διεθνή τύπο μία ιστορία βιομηχανικής κατασκοπείας, όταν ένας μαθητευόμενος στη εταιρεία Suchard-Tobler προσπάθησε ανεπιτυχώς να πουλήσει συνταγές σοκολάτας στη Ρωσία, την Κίνα, την Σαουδική Αραβία και σε άλλες χώρες.
Στις μέρες μας, η σοκολάτα είναι πολύ δημοφιλής και γίνεται ανάρπαστη στη αγορά. Στο εμπόριο, η σοκολάτα κυκλοφορεί και σαν ρόφημα και σαν βρώσιμο προιόν. Υπάρχουν διάφορες μάρκες , αλλά και διάφορες γεύσεις για να ικανοποιούν το γούστο του πελάτη.Έτσι, πολύ εύκολα μπορεί κάποιος να βρει βρώσιμη σοκολάτα με γέμιση φρούτων, ξηρών καρπών, ποτού κ.α., ή ρόφημα σοκολάτας με άρωμα καραμέλας, λεμόνι, μέντας κ.α.
Κάπου εδώ το συναρπαστικό ταξίδι της σοκολάτας μέσα στο χρόνο τελείωσε...Δίπλα μου, καθώς σηκώνω τα μάτια μου από το κείμενο που μόλις ολοκλήρωσα, βλέπω την φίλη μου να με πλησιάζει με μία κούπα σοκολάτα. Αναρωτιέμαι, αν γνωρίζει την ιστορία της σοκολάτας.... ΄