Κακοποίηση γυναικών

2023-08-30 20:26

 

Γράφει η Μαίρη Κάντα

Ακόμα και σήμερα που βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα, οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών εξακολουθούν να υφίστανται, παραβιάζοντας τις αρχές των ίσων δικαιωμάτων και τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.. Το φαινόμενο της κακοποίησης των γυναικών έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις και ολοένα και περισσότερες γυναίκες πέφτουν θύματα κακοποίησης από τον σύντροφο τους ή τον σύζυγό τους.
Σύμφωνα με την κ.Ρουμπάνη, πρόεδρο του ΔΣ του Ελληνικού Δικτύου Γυναικών Ευρώπης, κακοποίηση είναι η συστηματική προσπάθεια να ταπεινωθεί το άτομο. Δημιουργείται, δηλαδή ατμόσφαιρα μόνιμης απειλής στο χώρο που ζει, ώστε να υποταχθεί στη θέληση του δράστη. Οι μορφές βίας ποικίλλουν σε κάθε περίπτωση. Είναι λάθος να νομίζουμε πως βία είναι μόνο η σωματική. Το ίδιο σημαντική είναι και η ψυχολογική βία αλλά και η οικονομική. Η ψυχολογική βία αφορά κυρίως ταπείνωση, εξύβριση, διαστροφικές συμπεριφορές, παρενόχληση κ.α. Η σωματική βία εκφράζεται ιδιοχείρως ή μέσω αντικειμένων, ενώ συχνά περιλαμβάνει εσκεμμένα εγκαύματα, βασανιστήρια, εγκλεισμό, ακόμα και απόπειρα φόνου. Η οικονομική βία αφορά οικονομική εκμετάλλευση, σωματεμπορία ή προώθηση σε πορνεία. Επίσης, μορφή βίας, είναι και ο βιασμός.
Το φαινόμενο της βίας κατά γυναικών είναι δυστυχώς παγκόσμιο. Δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ συνόρων, πολιτισμών και πλούτου. Τα αποτελέσματα διαφόρων ερευνών που έχουν γίνει παγκοσμίως, πραγματικά σοκάρουν. Μία έρευνα που έχει γίνει από την UNICEF σε πανευρωπαϊκό επίπεδο είναι η εξής:- Καναδάς: 29% των γυναικών ανέφεραν ότι υπήρξαν θύματα άσκησης σωματικής βίας από τον τωρινό ή πρώην σύντροφο τους. - Νέα Ζηλανδία: Ποσοστό 20% ανέφεραν ότι έχουν κακοποιηθεί από τον σύντροφό τους.-Μ. Βρετανία: Το 25% των γυναικών έχουν γρονθοκοπηθεί ή χαστουκισθεί από τωρινό ή πρώην σύντροφό τους κάποια στιγμή της ζωής τους. - Αίγυπτος: Ποσοστό 35% των γυναικών ανέφεραν ότι έχουν χτυπηθεί από τους συζύγους τους σε κάποια στιγμή του έγγαμου βίου τους. -Μεξικό: Το 30% των γυναικών ανέφεραν τουλάχιστον ένα επεισόδιο βίας από τον σύντροφό τους.
Στη ίδια έρευνα αναφέρεται πως καθημερινά καταγράφεται μία καταγγελία για ενδο-οικογενειακή βία το λεπτό από τα αστυνομικά τμήματα. Σχεδόν το 50% των γυναικών που έχουν δολοφονηθεί στη Αγγλία και την Ουαλία, σκοτώθηκαν είτε από τον πρώην είτε από τον νυν ερωτικό τους σύντροφο. Ακόμα σύμφωνα με το FBI στις ΗΠΑ κάθε 15 δευτερόλεπτα, μία γυναίκα κακοποιείται. Σχεδόν το 50% των άστεγων γυναικών και κοριτσιών, βρίσκονται στους δρόμους επειδή ζούσαν καθημερινά περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Σύμφωνα με τις αστυνομικές αρχές του Μίτσινγκαν μία γυναίκα σκοτώνεται από τον σύντροφο της ή τον πρώην σύντροφο της κάθε πέντε μέρες. Στη Γαλλία κάθε μήνα, έξι γυναίκες πεθαίνουν σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, ενώ μία στις δέκα γυναίκες πέφτει θύμα συζυγικής βίας. Σε μία άλλη έρευνα που έγινε στη Ελλάδα, κάθε χρόνο διαπράττονται στη Ελλάδα 4500 βιασμοί, από τους οποίους μόνο οι 270 γίνονται γνωστοί.
Παρά τα πολύ ανατριχιαστικά αποτελέσματα των ερευνών, οι γυναίκες σιωπούν... Δεν μιλούν σε κανένα, υπομένουν τα βασανιστήρια τους από τον σύζυγό τους. Γιατί το κάνουν αυτό; Γιατί για χρόνια υπομένουν μαρτυρικά τις βιαιοπραγίες από τους συντρόφους τους χωρίς να το καταγγείλουν ποτέ, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που γυναίκες μεταφέρονται στα νοσοκομεία με εμφανή τα σημάδια ξυλοδαρμού αλλά προφασίζονται παντός είδους ατυχήματα προκειμένου να καλύψουν τις πράξεις των συντρόφων τους. Γιατί; Ένα τεράστιο «γιατί» είναι ζωγραφισμένο στα πρόσωπα τρίτων, θεατών μίας τέτοιας κατάστασης. Οι γυναίκες που έχουν κακοποιηθεί, δεν το καταγγέλλουν στα αστυνομικά τμήματα της περιοχής τους, ούτε το λένε σε οικεία τους πρόσωπα, για πολλούς λόγους.
Ο κυριότερος λόγος είναι ο φόβος του θύματος για την ζωή του. Τα θύματα φοβούνται την εκδίκηση σε βάρος τους ή σε βάρος των παιδιών τους, από τον θύτη. Επίσης, μπορεί να αισθάνονται αδύναμες επειδή ο δράστης τούς απαγορεύει να εργάζονται και να διατηρούν κοινωνικές σχέσεις ακόμα και με την οικογένειά τους. Άλλος λόγος είναι η δημιουργία αισθημάτων ντροπής και ενοχής. Οι γυναίκες αισθάνονται πως αυτές φταίνε για την βίαιη συμπεριφορά του άντρα τους, και πιστεύουν πως κάποια στιγμή αυτό θα αλλάξει, χωρίς να καταλαβαίνουν ότι αυτό είναι τεράστιο λάθος.
Κάποιες γυναίκες πάλι, υπομένουν χρόνια την κακοποίηση, σιωπούν και δεν αποκαλύπτουν το δράμα τους, λόγω των παιδιών τους. Νομίζουν πως οποιαδήποτε και αν είναι τα προβλήματα στο γάμο τους , θα πρέπει να έχουν υπομονή και να είναι υπάκουες για το «χατίρι των παιδιών». Άλλοι λόγοι που οδηγούν σε αυτή την σιωπή, είναι η έλλειψη χρημάτων από την πλευρά του θύματος, καθώς και η έλλειψη στέγασης σε περίπτωση που αποφασίσει να εγκαταλείψει την συζυγική κατοικία.  
Ωστόσο, υπάρχει και η άλλη όψη. Στη οποία, μία γυναίκα-θύμα βιασμού αποφασίζει να μιλήσει και να καταγγείλει το γεγονός. Πολλές γυναίκες που πέφτουν θύματα-βιασμού κατήγγειλαν πως «βιάστηκαν» ακόμα και μέσα στα αστυνομικά τμήματα όπου κατέφυγαν να καταγγείλουν το γεγονός καθώς και στις δικαστικές αίθουσες κατά την εκδίκαση των υποθέσεων. Και τούτο, γιατί αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν την ρατσιστική και σε πολλές περιπτώσεις ειρωνική διάθεση των αστυνομικών και των δικαστών. Όσο αφορά τον νόμο, η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία δεν διαθέτει νομικό πλαίσιο για την ενδοοικογενειακή βία. Έτσι, η κακοποιημένη γυναίκα, δεν νοιώθει προστατευμένη ούτε και από την νομοθεσία της χώρας μας, καθώς το ελληνικό κράτος ολιγωρεί σε σημαντικό βαθμό, όσο αφορά την ενδοοικογενειακή βία.
Η κ.Νίκη Ρουμπάνη, πρόεδρος του ΔΣ του Ελληνικού Δικτύου Γυναικών Ευρώπης, μας εξηγεί καλύτερα, όσο αφορά τα νομικά θέματα περί κακοποίησης. Η νομική λύση στο θέμα της προστασίας του θύματος είναι η αίτηση για ασφαλιστικά μέτρα ή η αίτηση παρέμβασης «προσωρινής διαταγής». Για την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων απαιτούνται έως και τρεις μήνες, με μέσο χρηματικό κόστος τα 550 ευρώ, που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αδύνατο να καταβληθεί από το θύμα. Για να στηριχθεί κατηγορία, σύμφωνα με το ελληνικό δικαστικό σύστημα, απαιτείται συλλογή αποδεικτικών στοιχείων (αντίγραφα του βιβλίου συμβάντων από την αστυνομία και αντίγραφα νοσηλείας σε δημόσιο νοσοκομείο όπου θα αναφέρονται τα αίτια και όχι μόνο οι σωματικές βλάβες) καθώς και εύρεση μαρτύρων.
Η Γενική Γραμματεία Ισότητας ως υπεύθυνος φορέας για την προώθηση της ισότητας στην χώρα μας έχει θέσει στις προτεραιότητες της την μελέτη και την αντιμετώπιση του φαινομένου της βίας κατά των γυναικών. Έτσι υπάρχουν δύο Γραφεία Υποδοχής Κακοποιημένων Γυναικών που σκοπό έχουν την ενημέρωση και την υποστήριξη των κακοποιημένων γυναικών, ώστε να βρουν τις καλύτερες δυνατές λύσεις για την ζωή τους παρέχοντας ακόμη και προσωρινή φιλοξενία τόσο στις ίδιες, όσο και στα παιδιά τους, όταν υπάρχει ανάγκη. Επίσης, με πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας Ισότητας δημιουργήθηκε η τηλεφωνική γραμμή SOS «Δίπλα σου» με στόχο την παροχή ψυχολογικής και νομικής υποστήριξης σε θέματα βίας.
Η γραμμή SOS «Δίπλα σου» απαντά στο τηλέφωνο 8001188881 χωρίς χρέωση ή με χρέωση στο 2107786800 (για κλήσεις από κινητό) για όλη την Ελλάδα. Η λειτουργία της είναι καθημερινή (συμπεριλαμβάνονται Σαββατοκύριακα και αργίες) , και σε ώρες από τις 9:00 έως τις 21:00.Το τηλεφωνικό κέντρο απαρτίζεται από άτομα ευαισθητοποιημένα στο θέμα, που έχουν εκπαιδευτεί σε τηλεφωνικές τεχνικές επικοινωνίας αλλά και έχουν λάβει εκτενή πληροφόρηση σε τεχνικές πληροφορίες που αφορούν υπηρεσίες και εναλλακτικές δυνατότητες που υπάρχουν για τα θύματα κακοποίησης. Στόχος της γραμμής είναι να δώσει τη δυνατότητα στο άτομο να μιλήσει για το πρόβλημά του και να πάρει κάποιες συμβουλές για το πώς μπορεί να υποστηριχθεί από υπηρεσίες και φορείς, όπως καταφύγια, κοινωνικές υπηρεσίες δήμων, ψυχολόγους και δικηγόρους εθελοντές κ.λπ.
Όμως, πέρα από αυτό, μπορούμε και εμείς να δράσουμε κατά της βίας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι κακοποιημένες γυναίκες υπάρχουν παντού, κυκλοφορούν δίπλα μας, είναι στα διπλανά διαμερίσματα. Μπορεί να είναι η υπάλληλος του κοντινού σούπερ μάρκετ, μπορεί να είναι η κοπέλα που κρατάει το παιδί μας. Γι’ αυτό δεν πρέπει να μείνουμε αμέτοχοι. Έτσι, αν αντιληφθούμε κάποια περίπτωση κακοποιημένης γυναίκας, δεν πρέπει να μείνουμε απλοί θεατές. Αρχικά, δεν θα πρέπει να την πιέσουμε να μας εξηγήσει τι συνέβη. Ας της δώσουμε λίγο χρόνο, ώστε να συνέλθει και να μας πει η ίδια τι της συνέβη. Πρέπει να της προσφέρουμε βοήθεια και να της δείξουμε κατανόηση και συμπαράσταση. Στη συνέχεια, πρέπει να την ενημερώσουμε για τις υπηρεσίες που μπορεί να απευθυνθεί. Εάν χρειαστεί, να της δώσουμε κάποια υλική βοήθεια: δανεικά χρήματα, προσωρινή στέγη ή φιλοξενία κ.α.
Εάν πάλι βρεθούμε αυτόπτες μάρτυρες περιστατικού κακοποίησης, μπορούμε να αποτρέψουμε τα χειρότερα εάν διαμαρτυρηθούμε φωναχτά γι’ αυτό που βλέπουμε ή αν καλέσουμε την αστυνομία. Απλές οδηγίες που μπορούν να σώσουν την ζωή μίας γυναίκας. Δεν συμφωνείτε; Η βία κατά των γυναικών είναι ένα μέγιστο κοινωνικό πρόβλημα, το οποίο χρειάζεται την ευαισθησία και την αντίδραση της κοινωνίας. Χρέος όλων μας, ανδρών και γυναικών, είναι:
Να σπάσουμε την σιωπή
 Να πάψουμε ν’ ανεχόμαστε την άσκηση βίας στις γυναίκες, όπου και αν συμβαίνει. Η ανοχή είναι συνενοχή!
Να δείξουμε αλληλεγγύη και συμπαράσταση στις κακοποιημένες γυναίκες.
Τελειώνοντας, θέλω να τονίσω πως δεν φτάνει ένα μόνο άρθρο στις σελίδες μίας εφημερίδας για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της κακοποίησης των γυναικών. Χρειάζεται μαζική κινητοποίηση. Όλοι μας πρέπει να ευαισθητοποιηθούμε για να εξαλειφθεί αυτό το φαινόμενο. Γιατί αν δεν γίνει αυτό, πολύ φοβάμαι πως θα πρέπει να συνηθίσουμε την ιδέα ότι θα βλέπουμε δίπλα μας γυναίκες να σιωπούν και στην συνέχεια να καίγονται....
Πού μπορεί να απευθυνθεί μία κακοποιημένη γυναίκα:

24ωρη τηλεφωνική γραμμή SOS:15900

Γενική Γραμματεία Ισότητας: 2103317305
Γυναίκες σε ανάγκη: 2108996636