Νικόλαος Κουφός: «Ο αναγνώστης θα κάνει ένα πνευματικό ταξίδι στον χρόνο και τον χώρο»
Επιμέλεια: Μαίρη Κάντα
«Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, ο αναγνώστης θ΄ ακούσει καθαρά τη μυστική συνομιλία του ανθρώπου με το δέντρο της ελιάς» αναφέρει ο συγγραφέας Νικόλαος Κουφός για το βιβλίο του «Ελιά και Λάδι» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «iWrite». Ο ίδιος μίλησε στο best-news.gr για την συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου και για τα μελλοντικά του σχέδια.
«Ελιά και Λάδι» ονομάζεται το νέο σας βιβλίο. Τι θα μάθει ο αναγνώστης, διαβάζοντας το;
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου μου, «Ελιά και Λάδι», ο αναγνώστης θα κάνει ένα πνευματικό ταξίδι στον χρόνο και τον χώρο και θ’ ακούσει καθαρά τη μυστική συνομιλία του ανθρώπου με το δέντρο της ελιάς, που τον βοήθησε να επιβιώσει και να ανυψωθεί πνευματικά προς τον Δημιουργό του κόσμου.
Για ποιο λόγο αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την ελιά;
Το δέντρο της ελιάς το έβλεπα από τα παιδικά μου χρόνια, αφού με αυτό ασχολούνταν οι γονείς μου και εγώ συμμετείχα κατά τις δυνάμεις μου στο ελαιομάζωμα τις κρύες μέρες του χειμώνα. Μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας πνευματικά, γρήγορα αντιλήφθηκα ότι πρόκειται για το πολυτιμότερο δένδρο γι’ αυτό και είναι θεϊκό δώρο κατά τον μύθο, ο οποίος εμπεριέχει μόνο αλήθειες. Ως πνευματικός αναζητητής, που λόγω της οικογενειακής καταγωγής ερχόμουν πάντοτε σ’ επαφή με τα λιόδεντρα, η ελιά άρχισε να μου αποκαλύπτει τη θεία καταγωγή της, κάτι που επιβεβαιώνεται με τη διαχρονική χρήση του λαδιού της στις ιεροτελεστίες, με τις οποίες ο άνθρωπος προσπαθεί να προσεγγίσει το θείο. Η διαρκής χρήση και αξιοποίηση των προϊόντων της όπως το λάδι, οι βρώσιμες ελιές, τα ξύλα και τα λιοκόκκια (συμπαγής πολτός των πυρήνων των ελιών), από τους ελαιοκαλλιεργητές, ασφαλώς είναι ένα σοβαρό αντικείμενο λαογραφικής μελέτης. Επιπρόσθετα, η κατάργηση του παραδοσιακού τρόπου καλλιέργειας και μεταποίησης της ελιάς σε λάδι, καθώς και η αλλαγή του τρόπου ζωής των κατοίκων της υπαίθρου, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, επιβάλλουν την καταγραφή του λαογραφικού αυτού υλικού, που πλέον δεν υπάρχει. Εκτός από τα ανωτέρω γενικά χαρακτηριστικά, προσωπικά είχα ασχοληθεί με την Ελιά και το Λάδι ως αντικείμενο μελέτης των μαθητών του δημοτικού Σχολείου, στο πλαίσιο των καθηκόντων μου ως Σχολικός Σύμβουλος Δημοτικής Εκπαίδευσης, αλλά και ως Υπεύθυνος των δραστηριοτήτων για παιδιά, κατά την Γιορτή Ελιάς και Λαδιού που πραγματοποιούνταν επί σειρά ετών, στη Σελλασία του Δήμου Οινούντος Λακωνίας. Εκεί κυκλοφόρησα και κάποια φυλλάδια με λογοτεχνικά και λαογραφικά κείμενά μου για την ελιά και το λάδι και από τότε μου γεννήθηκε η ιδέα μιας ολοκληρωμένης συγγραφής, με θέμα την ελιά και το λάδι.
Πόσος χρόνος χρειάστηκε για την έρευνα και για την ολοκλήρωση της συγγραφής του βιβλίου;
Από το έτος 2003, που συμμετείχα στη Γιορτή της Ελιάς και του Λαδιού στη Σελλασία, άρχισα να γράφω μικρά κείμενα και να συγκεντρώνω κατά αραιά χρονικά διαστήματα, από κατάλληλους ηλικιωμένους πληροφορητές, το λαογραφικό υλικό για την Ελιά και το Λάδι, που δε γνώριζα ο ίδιος. Το υλικό το ταξινομούσα θεματικά και στην πορεία, εξέτασα την εκπαιδευτική και τη λατρευτική χρήση του ελαιολάδου, κάτι που συνετέλεσε στον εμπλουτισμό της συγγραφής αυτής. Το έτος 2017, είχα συγκεντρώσει όλο το υλικό, αλλά δεν είχα την οικονομική δυνατότητα να το εκδώσω. Το φθινόπωρο του 2020, το έστειλα στις εκδόσεις «iWrite», οι οποίες το αξιολόγησαν και το συμπεριέλαβαν στις εκδόσεις τους. Από τη θέση αυτή, εκφράζω τις ευχαριστίες μου, προς τους εκπροσώπους του ανωτέρω Εκδοτικού Οίκου για την αναγνώριση του έργου μου και την τιμή προς το πρόσωπό μου.
Αντιμετωπίσατε δυσκολίες κατά την διάρκεια της έρευνας ή της συγγραφής;
Όχι, γιατί είχα μεγάλη ευχέρεια στη διαχείριση του υλικού της συγγραφής αυτής, καθότι τα λαογραφικά στοιχεία τα γνώριζα κυρίως από τα προσωπικά μου βιώματα, τα εκπαιδευτικά ενέπιπταν στην ιδιότητα του εκπαιδευτικού που έχω και τα λατρευτικά, από τη Θεολογική μου κατάρτιση.
Πώς θα χαρακτηρίζατε το βιβλίο με τρεις λέξεις;
Άνθρωπος – φύση – πολιτισμός.
Πώς νιώσατε όταν εκδόθηκε το βιβλίο; Επιτεύχθηκαν οι στόχοι που είχατε θέσει στην αρχή της συγγραφής;
Ένιωσα ηθική ικανοποίηση γιατί όλη η σκέψη και η πνευματική προσπάθειά μου, να εκφράσω τη διαχρονική σχέση του Μεσογειακού ανθρώπου με την Ελιά και το Λάδι και κατ’ επέκταση τη συμβολή του πολυσήμαντου αυτού δέντρου, στην πνευματική καλλιέργεια και τον πολιτισμό του ανθρώπου, γίνεται κτήμα των αναγνωστών.
Πιστεύετε πως οι νέοι πλέον έχουν απομακρυνθεί από την αγροτική ζωή και από τα τοπικά έθιμα;
Πολλοί νέοι που κατάγονται από αγροτικές οικογένειες των πεδινών περιοχών της πατρίδας μας, προς τιμήν τους, συνεχίζουν την αγροτική ζωή, η οποία βέβαια σήμερα δεν έχει τα χαρακτηριστικά που είχε από την εποχή των παππούδων τους και πριν. Οι αγροτικές καλλιέργειες, γίνονται πλέον με τη χρήση μηχανημάτων και όχι αποκλειστικά χειρωνακτικά ή με τη βοήθεια των ζώων, όπως γίνονταν κατά τους αμέτρητους αιώνες του παρελθόντος. Αλλαγή επίσης υπάρχει και στα τοπικά έθιμα, τα οποία μεταβάλλονται κατά τη ροή του χρόνου, ανάλογα με τις κοινωνικές συνθήκες που επικρατούν σ’ έναν τόπο. Θα έλεγα ότι σήμερα δημιουργούνται νέα έθιμα, που προσιδιάζουν περισσότερο στον αστικό χαρακτήρα της ζωής των ανθρώπων, παρά στην κλειστή αγροτική κοινωνία του παρελθόντος.
Τι σχόλια θα θέλατε να ακούσετε από τους αναγνώστες του βιβλίου; Και ποιο σχόλιο, εάν το ακούγατε, θα σας ενοχλούσε;
«Πρόκειται για ένα ευχάριστο και διδακτικό ανάγνωσμα», θα ήθελα να ακούσω και «Άρχισα να το διαβάζω, αλλά δε μου άρεσε γιατί είναι κακογραμμένο», θα με ενοχλούσε ιδιαίτερα.
Έχετε βραβευτεί αρκετές φορές για το συγγραφικό σας έργο. Πώς νιώθετε με κάθε διάκριση που λαμβάνετε;
Το κάθε βραβείο και ιδιαιτέρως αυτό της Ακαδημίας Αθηνών (2012), είναι για μένα μια νέα υποχρέωση να συνεχίσω τον αγώνα και την προσφορά μου στους τομείς του πνεύματος και του πολιτισμού της πατρίδας μου.
Κάποια στιγμή στο μέλλον, θα θέλατε να ασχοληθείτε με άλλο είδος συγγραφής; Και αν ναι, με ποιο;
Νοιώθω μέσα μου αυτή την επιθυμία, χωρίς ωστόσο να έχω καταφέρει μέχρι στιγμής να την υλοποιήσω, καθότι είμαι ακόμη εγκλωβισμένος στις συγγραφές ιστορικού και λαογραφικού περιεχομένου, από την ανάγκη διάσωσης, ενός υλικού που χάνεται και αφορά στο Έθνος μας. Ωστόσο, εάν κάποτε κατόρθωνα να πραγματοποιήσω αυτή την επιθυμία μου, θα ήθελα να ασχοληθώ με τη φανταστική λογοτεχνία, η οποία δεν έχει αναπτυχθεί αρκετά στη χώρα μας και γιατί πιστεύω ότι με το είδος αυτό της λογοτεχνίας, μπορεί ένας πνευματικός άνθρωπος να προσεγγίσει άγνωστες αλλά υπαρκτές περιοχές, είτε του μικρόκοσμου είτε του μεγάκοσμου.
Στο ελεύθερο σας χρόνο, διαβάζετε βιβλία; Ποιο είναι το αγαπημένο σας βιβλίο;
Ένας συγγραφέας, πρέπει να διαβάζει πολύ και να γράφει λίγα ή ακόμη καλύτερα, ελάχιστα. Βέβαια, όταν έχεις συνεχείς συγγραφικές υποχρεώσεις, περιορίζεται ο ελεύθερος χρόνος και η δυνατότητα ανάγνωσης βιβλίων του ενδιαφέροντός σου. Τα βιβλία που διαβάζω συνήθως, είναι ιστορικού και λογοτεχνικού περιεχομένου, αλλά ιδιαιτέρως αγαπώ κάποια από τα πολλά βιβλία που έχει γράψει ο συγχωριανός μου, (από τον Βασαρά Λακωνίας) αείμνηστος φιλόσοφος και Ακαδημαϊκός Ιωάννης Ν. Θεοδωρακόπουλος, στα οποία εκθέτει με συστηματικό τρόπο την εξέλιξη και την πορεία του ανθρώπου ως πνευματική οντότητα. Ένα τέτοιο βιβλίο, είναι και το πλέον αγαπημένο μου, που έχει τίτλο «Μαθήματα Φιλοσοφίας της Ιστορίας και του Πολιτισμού», Κατά τας παραδόσεις του τακτικού Καθηγητού του Εθνικού Πανεπιστημίου ΙΩΑΝ. Ν. ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Αθήναι, 1965.
Πότε για εσάς, μια μέρα είναι όμορφη;
Όταν έχει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω :
α) συντροφιά με τη σύζυγο και ειδικότερα όταν είναι μαζί μας και τα δύο παιδιά μας, που εργάζονται στην Αθήνα,
β) πνευματική δημιουργία,
γ) ασχολία με τα δένδρα ως μικροκαλλιεργητής και εποχιακή κηπουρική και δ) ταξίδι.
Αν μπορούσατε να κάνετε τρεις ευχές, τι θα ευχόσασταν;
α) Να υπήρχε σε όλο τον κόσμο ειρήνη.
β) Να είχαν όλοι οι άνθρωποι στη γη τα αγαθά της αξιοπρεπούς διαβίωσης και του τεχνολογικού πολιτισμού και
γ) να μην υπήρχε εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Ποια είναι τα επόμενα σας σχέδια; Ετοιμάζετε κάποιο νέο βιβλίο;
Ένα βιβλίο μου με τίτλο : «Όσιος Νείλος ο Μυροβλύτης Βίος – Θαύματα – Υμνολογία», βρίσκεται στο στάδιο της έκδοσης, από τις εκδόσεις «iWrite». Ένα βιβλίο μου με τίτλο : «Η Λακωνία στον Αγώνα του 1821. Οι θυσίες και τα κατορθώματα γνωστών και άγνωστων Αγωνιστών της Εθνικής Παλιγγενεσίας», πρόκειται να εκδοθεί σύντομα από την Ιερά Μητρόπολη Μονεμβασίας & Σπάρτης. Ετοιμάζω τη 2η έκδοση - συμπληρωμένη με νεότερα στοιχεία - του βιβλίου μου με τίτλο «Ιστορικά και Λαογραφικά της Στέρνας Έβρου», έκδοση 1997, από τον Σύλλογο Γυναικών Στέρνας Έβρου. Ετοιμάζω τη 2η έκδοση – εμπεριέχουσα και την Ιστορία της 3ης Μ/Κ Ταξιαρχίας «ΡΙΜΙΝΙ», που εδρεύει στην Καβύλη Έβρου - του βιβλίου μου με τίτλο «Καβύλη Στη ροή του Έβρου και της Ιστορίας», έκδοση 1994, από τον Δήμο Νέας Ορεστιάδας. Σχεδιάζω τη συγγραφή των βιβλίων : α) Σίτος και Άρτος & β) Άμπελος και Οίνος, τα οποία θα αποτελέσουν μια συγγραφική τριλογία, μαζί με το υπάρχον βιβλίο : Ελιά και Λάδι.
Σας ευχαριστώ πολύ