Συνέντευξη με τον εκδότη κ. Θωμά Τσερώνη: «Οι νέοι συγγραφείς είναι το μέλλον της λογοτεχνίας μας»
Επιμέλεια: Μαίρη Κάντα
Οι εκδόσεις Memento δημιουργήθηκαν το 2018 από τον Θωμά Τσερώνη έχοντας ως στόχο την ανάδειξη καλογραμμένων έργων και νέων συγγραφέων. Λίγα χρόνια αργότερα, ο εκδότης τους, δίνει μία πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη στο best-news.gr, μιλώντας για αυτή του απόφαση. Μεταξύ άλλων, ο ίδιος αναφέρει: «Η λογοτεχνία δεν είναι απλώς ψυχαγωγία· είναι ο τρόπος που μαθαίνουμε να βλέπουμε τον κόσμο με τα μάτια του άλλου». Αν σε ενδιαφέρει ο κόσμος του βιβλίου, σίγουρα θα σε συναρπάσει η συνέχεια αυτής της συνέντευξης.
- Τι σας οδήγησε να ασχοληθείτε με την έκδοση λογοτεχνικών βιβλίων;
Η αλήθεια είναι πως δεν το διάλεξα ακριβώς εγώ, εκείνα με διάλεξαν. Πάντα με συγκινούσε η δύναμη της αφήγησης. Από μικρός μεγάλωνα με βιβλία που μου άνοιγαν πόρτες, όχι απλώς σε κόσμους, αλλά σε πλευρές του εαυτού μου που δεν ήξερα ότι υπάρχουν. Η λογοτεχνία δεν είναι απλώς ψυχαγωγία· είναι ο τρόπος που μαθαίνουμε να βλέπουμε τον κόσμο με τα μάτια του άλλου. Ξεκίνησα τον εκδοτικό οίκο γιατί ήθελα να βοηθήσω φωνές που αξίζουν να ακουστούν, να φτάσουν στο κοινό που τις περιμένει. Ήθελα να βοηθάω να γεννιούνται τέτοια βιβλία. Να είμαι από την άλλη πλευρά του πάγκου. Και κάπως έτσι… μπλέξαμε!
- Διαβάζουν οι Έλληνες σήμερα; Ποια είναι η γνώμη σας;
Ναι. Όχι όλοι, όχι πάντα, όχι όσο θα θέλαμε αλλά ναι. Διαβάζουν. Η αλήθεια είναι ότι αν τους δώσεις κάτι που τους μιλάει, το πιάνουν και δεν το αφήνουν. Σίγουρα η νέα γενιά που έχει εξαρτηθεί από τα ΜΚΔ (Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης) και την τεχνολογία διαβάζει λιγότερο αλλά δεν φταίει πάντα το κοινό, φταίμε εμείς, αν δεν καταφέρουμε να τους αγγίξουμε. Το στοίχημα για εμάς είναι να βρούμε τρόπους να τους μιλήσουμε εκεί που βρίσκονται: με ειλικρίνεια, ποιότητα και σύγχρονη ματιά.
- Υπάρχει χώρος σήμερα για νέους συγγραφείς στην ελληνική εκδοτική αγορά;
Υπάρχει χώρος αρκεί να φέρουν κάτι αυθεντικό. Οι νέοι συγγραφείς είναι το μέλλον της λογοτεχνίας μας. Το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη ταλέντου, αλλά η έλλειψη δομών που να μπορούν το αναδείξουν. Γι’ αυτό και οι μικροί εκδοτικοί παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Γιατί στις μέρες μας βλέπουμε μια στροφή από «μεγάλους» εκδοτικούς οι οποίοι, στο βωμό του κέρδους, θα εκδώσουν οτιδήποτε αρκεί ο συγγραφέας να έχει followers, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι νέοι πρωτοεμφανιζόμενοι συγγραφείς που δεν παίρνουν την ευκαιρία που τους αξίζει. Αυτό δεν ισχύει με εμάς. Εμείς αν μας αρέσει το έργο που θα διαβάσουμε, θα δώσουμε την ευκαιρία και ας μην είναι γνωστός. Τουλάχιστον θα ξέρουμε ότι έχουμε δώσει στον κόσμο ένα ποιοτικό -για τα δικά μας δεδομένα- ανάγνωσμα και αυτό μας κάνει χαρούμενους.
- Τι διαφορετικό προσφέρουν στο αναγνωστικό κοινό οι εκδόσεις Memento σε σχέση με άλλους εκδοτικούς οίκους;
Θα έλεγα ότι προσπαθούμε να μην αντιμετωπίζουμε το βιβλίο σαν “προϊόν” και τον συγγραφέα σαν “κωδικό”. Δουλεύουμε με ψυχή. Επιλέγουμε βιβλία που τα νιώθουμε στο στομάχι και στην καρδιά και όχι απλώς με βάση το τι πουλάει. Εστιάζουμε στην ποιότητα και την αυθεντικότητα. Επενδύουμε στο να χτίζουμε σχέσεις εμπιστοσύνης με τους συγγραφείς μας και με το αναγνωστικό κοινό.
- Ποια χαρακτηριστικά θα πρέπει να έχει ένα βιβλίο προκειμένου να αποφασίσετε την έκδοση του;
Πάνω απ’ όλα, ψάχνουμε για φωνές που έχουν κάτι αληθινό να πουν, είτε είναι σκληρό, είτε τρυφερό, είτε προκλητικό. Ένα καλό βιβλίο δεν αρκεί να είναι μόνο καλογραμμένο, θέλουμε να νιώσουμε ότι υπάρχει ψυχή, ότι ο συγγραφέας δεν έγραψε απλώς για να μας εντυπωσιάσει αλλά για να μας αγγίξει η ιστορία που θέλει να διηγηθεί.
- Ξεχωρίζετε κάποιο πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα; Και αν ναι, ποιον;
Αγαπώ όλους τους συγγραφείς μου το ίδιο, ασχέτως πόσο καλά έχει πάει εμπορικά το βιβλίο τους. Αλλά για να είμαι και δίκαιος, δεν γίνεται να μην ξεχωρίσω την αδιανόητη επιτυχία που έχει κάνει ο Μίλτος Αντωνιάδης με τη σειρά βιβλίων «Αιγαίο Ώρα Μηδέν» (τετραλογία military fiction*). Σε μια κατηγορία πολύ απαιτητική και χωρίς ιδιαίτερη άνθιση στην Ελλάδα, τα βιβλία του Μίλτου έχουν ξεφύγει από την κατηγορία των best seller και πλέον είναι long seller με τους αναγνώστες να μας κατακλύζουν καθημερινά με μηνύματα, emails & τηλέφωνα για να μας συγχαρούν που «τολμήσαμε» να εκδώσουμε μια κατηγορία «δύσκολη» για τα ελληνικά δεδομένα. Εμείς πάλι ευχαριστούμε τον κόσμο γιατί χωρίς τη δική του στήριξη δεν θα ήμασταν σήμερα εδώ.
- Από την έκδοση του πρώτου βιβλίου έως και σήμερα, έχετε μετανιώσει για κάποια ενέργεια που κάνατε ή που δεν κάνατε;
Φυσικά. Και ποιος δεν έχει μετανιώσει; (εκτός από όσους λένε ψέματα..). Όπως κάθε άνθρωπος που χτίζει κάτι από το μηδέν, υπάρχουν στιγμές που αναρωτιέσαι: «Μήπως να είχα δώσει μια ευκαιρία παραπάνω;». Θυμάμαι χαρακτηριστικά μια περίπτωση που μας είχαν έρθει για αξιολόγηση δύο πανομοιότυπα μυθιστορήματα και η συνεργάτης που τα αξιολογούσε πρότεινε να εκδοθεί μόνο το ένα. Επειδή τότε και οι δυνατότητές μας ήταν περιορισμένες, ενέκρινα την πρότασή της. Αν γύριζα το χρόνο πίσω ή αν αυτό είχε συμβεί τώρα που είμαστε σε καλύτερο επίπεδο, θα το είχαμε εκδώσει αβλεπί. Στο τέλος της ημέρας, προσπαθώ να βλέπω κάθε επιλογή ως μάθημα και το σημαντικό είναι να διατηρείς το βλέμμα σου μπροστά.
- Ποιο λογοτεχνικό είδος είναι περισσότερο δημοφιλές σήμερα; Τι πιστεύετε;
Το αστυνομικό και το ψυχολογικό θρίλερ σίγουρα έχουν κοινό, αλλά βλέπουμε και ένα μεγάλο ενδιαφέρον για αυτοβιογραφικά έργα, κοινωνικά μυθιστορήματα, ακόμα και speculative fiction. Η εποχή μας χρειάζεται έντονα συναισθήματα και ουσιαστικό περιεχόμενο. Ο κόσμος σήμερα έχει ανάγκη από ιστορίες, αρκεί να μην τον υποτιμούν και να του δίνουν αυτό που καλύπτει την ανάγκη του.
- Στην εποχή της τεχνολογίας, των e-books και των audio-books το έντυπο βιβλίο βρίσκεται σε κίνδυνο;
Το έντυπο έχει άλλο ρόλο. Η μυρωδιά του χαρτιού, η αίσθηση της αφής, όταν γυρνάς τις σελίδες, το αίσθημα του να το τοποθετήσεις στη βιβλιοθήκη δίπλα στα υπόλοιπα όταν τελειώσεις την ανάγνωση, δεν υποκαθίσταται από καμία οθόνη. Τα e-books και τα audio-books είναι βοηθητικά ανά περιπτώσεις (κάποιος που δεν έχει χρόνο μπορεί να ακούσει όταν οδηγεί, κάποιος που δεν έχει χώρο στη βιβλιοθήκη του θα γεμίσει το τάμπλετ κλπ) αλλά δεν αντικαθιστούν τη σχέση που έχει κάποιος με ένα έντυπο βιβλίο στο χέρι του. Υπάρχει χώρος για όλα.
- Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο συγγραφέα που θέλει να δει το βιβλίο του να εκδίδεται;
Να γράψει πρώτα για τον εαυτό του και όχι για τις λίστες των best sellers. Να δουλέψει πολύ, να διαβάσει ακόμα περισσότερο, να βρει τη φωνή του και να έχει υπομονή. Δεν θα πρέπει να απογοητευτεί από τις απορρίψεις που μπορεί να δεχτεί στη διαδρομή. Είναι μέρος της πορείας. Αυτό που θα πρέπει να κάνει σίγουρα είναι να στείλει το βιβλίο του εκεί που πραγματικά ταιριάζει και όχι εκεί που φαντάζεται ότι «πρέπει».
- Θα σκεφτόσασταν ποτέ να γράψετε και εσείς κάποιο βιβλίο; Αν ναι, τι θέμα θα επιθυμούσατε να έχει; Αν όχι, για ποιο λόγο δεν θα το επιχειρούσατε;
Είναι μια ιδέα που με τριγυρίζει κατά καιρούς. Αν το έκανα, θα ήταν κάτι προσωπικό, ίσως ένα χρονικό για το πώς χτίζεις κάτι από το μηδέν. Αλλά προς το παρόν, προτιμώ να στηρίζω εκείνους που έχουν ήδη κάτι δυνατό να πουν.
*Το military fiction είναι ένα είδος λογοτεχνίας που δίνει έμφαση σε στρατιωτικά θέματα και περιλαμβάνει συχνά στρατιωτικές επιχειρήσεις, πολεμικές συγκρούσεις και τακτικές μάχης.